Vremeplov, 14. novembar

Svetski dan borbe protiv dijabetesa, Sveti Kozma i Damjan – Vračevi.

565. – Umro romejski /vizantijski/ car Flavije Anikije Justinijan Prvi, nazvan Justinijan Veliki /Magnus/, koji se proslavio kodifikacijom rimskog prava, velikom graditeljskom aktivnošću i osvajanjima. Težeći obnovi Rimskog carstva, taj vladar – rođen u jednom selu kod Naisusa /Niš/ pod imenom Upravda, što na staroslovenskom znači pravo, pravda.

1814. – Rođen Janko Šafarik, istoričar i filolog (Kiškereš, 14. 11. 1814 – Beograd, 18. 07. 1876)

1862. – Rođena Augusta Vela Nigrinova, pozorišna glumica (Ljubljana, 14. 11. 1862 – Beograd, 31. 12. 1908)
Glumica Augusta Vela Nigrinova pojavila se na pozorišnoj sceni 1876. godine u ljubljanskom “Dramatičnom društvu”. Član ansambla Narodnog pozorišta u Beogradu postala je 1882. godine. Njena pojava u predstavi “Debora” bila je pravi umetnički događaj. Od tada se umetnički brzo razvijala i uspešno ulazila u teški dramski repertoar tumačeći likove romantičnih ili tragičnih heroina. U dvadesetpetogodišnjoj karijeri, Nigrinova je odigrala oko 400 uloga. U istoriji srpske glume, ostala su zapamćena njena izvođenja Julije (“Romeo i Julija”), Ofelije (“Kralj Lir”), Margaret Gotje (“Dama s kamelijama”), Eboli (“Don Karlos”), Esmeralde (“Zvonar Bogorodičine crkve”), Safo, Marije Stjuart… Izraziti glumački dar, uzdržana mimika, scenska lepota, njen duboki alt i, za ono vreme, izuzetno studiozna obrada uloga, omogućili su joj veliki uspeh kod kritičara i publike, koja ju je nazivala našom Eleonorom Duze. Često je gostovala u pozorištima Novog Sada, Zagreba, Ljubljane, Praga, Sofije… Kada joj je ponuđen angažman u češkom Narodnom pozorištu, Nigrinova ga je odbila izjavivši da joj je Srbija “najdraža otadžbina”. Zavolela je srpsku sredinu i saživela se sa duhom i mentalitetom Beograda.

1918. – Srpska vojska je u Prvom svetskom ratu oslobodila Baranju, oblast s većinskim srpskim stanovništvom. Drugi put su je, u Drugom svetskom ratu, posle bitaka na Batini i Bolmanu krajem 1944. oslobodili Rusi i Srbi, u novembru 1991. je ušla u sastav Republike Srpske Krajine, ali je Erdutskim sporazumom, potpisanim u novembru 1995. godine, stavljena pod dvogodišnju međunarodnu prelaznu upravu posle čega je pripojena Hrvatskoj.

1921. – Rođen Miroslav Minja Dedić, pozorišni reditelj, upravnik Zetskog doma na Cetinju, direktor Drame Narodnog pozorišta u Beogradu, prvi reditelj Dnevnika Televizije Beograd, profesor i dekan Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu, šef Katedre za glumu (Gornji Milanovac, 14. 11. 1921 – Beograd, 02. 03. 2015)

1926. – Međunarodni savez za radiofoniju usvojio “Ženevski plan”, prvi međunarodni propis u oblasti radiodifuzije Planom je predviđena dodela 83 tzv. isključive frekvencije i 16 zajedničkih. Jugoslavija je dobila isključivu frekvenciju za Radio Beograd i podeljene za Radio Sarajevo i Radio Ljubljanu

1926. – Štampan prvi broj lista “Filmske novine”

1950. – Isidora Sekulić postala redovan član Srpske akademije nauka, kao prva žena-akademik (za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije izabrana 1939. godine)

1951. – Potpisan sporazum o vojnoj pomoći SAD Jugoslaviji

1966. – Otvoren prvi butik u Beogradu -“Eva”

1984. – Rođena Marija Šerifović, pevačica, pobednica “Pesme Evrovizije” 2007. godine (Kragujevac, 14. 11. 1984)

1994. – U Beogradu počeo 1. Festival autorskog filma “Pogled u svet”

1994. – Umro Rastko Tadić, pozorišni glumac i reditelj (Nova Varoš, 11. 03. 1933 – Beograd, 14. 11. 1994)

1999. – Umro Vane Marinović, književnik (Kosovska Mitrovica, 17. 05. 1926 – Beograd, 14. 11. 1999)

2001. godine – Pet država naslednica bivše SFRJ postigle su dogovor o početku priprema za preraspodelu 74,5 miliona dolara u zlatu, što bi bila prva tranša ukupne zaostavštine od oko dve milijarde dolara.

2009. – Umro dr Sima Ćirković, istoričar, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, akademik (Osijek, 21. 01. 1929 – Beograd,14. 11. 2009)