Priča o beogradskom vodovodu seže do Rimljana i akvadukta
Po projektu inženjera Oskara Smrekera, iz Manhajma, 1892. godine izgrađen je savremeni vodovod u Beogradu.
Sa modernizacijom i porastom broja stanovnika, srpskoj prestonici bilo je potrebno više vode, te je nakon istraživanja, a po projektu inženjera Oskara Smrekera, iz Manhajma, izgrađen novi, savremeni, evropski vodovod koji je tada snadbevao oko 80 hiljada Beograđana.
Začetak modernog vodovoda u Beogradu obeležava se na Petrovdan, jer je 12. jula 1892. godine kod Terazijske česme pušten u rad novi vodovod, koji je funkcionisao na osnovu kombinovanog sistema izvorske i savske vode, i koji je prestonicu snadbevao iz pet dubokih bunara sa oko 65 litara vode u sekundi.
Povodom ovog događaja, na okićenom Kalemegdanu održan je koncert, uz vatromet, koji je, kako je pisalo u Beogradskim novinama – “davao znake na sve strane da je glavni grad pošao u svakom pogledu putem napredovanja, razvoja i modernog života.”
Tada se prvi put prešlo na korišćenje podzemne vode i upotrebu savremenih uređaja za crpljenje, potiskivanje i razvođenje vode do rezervoara i potrošača.
Vodovod je prvobitno obuhvatao pet cevastih bunara, koji su izbušeni u Makišu, ispod izvora Bele vode, a između izvorišta i rezervoara položen je glavni dovod u dužini od 13 kilometara, dok je razvodna mreža bila dužine 42 kilometra. Kapacitet vodovoda bio je 2.800 kubika na dan, odnosno 50 litara vode po stanovniku. Već 1914. godine, Vodovod je proizvodio 8.000 metara kubnih vode na dan, a dužina vodovodne mreže iznosila je 195 kilometra.
Prvi vodovod izgradili Rimljani
Malo je poznato da su vodovod u Beogradu izgradili Rimljani u prvoj polovini 1. veka nove ere. Izvorište se nalazilo u Malom Mokrom Lugu, ispod sadašnjeg rezervoara Stojčino brdo.
Trasa akvadukta išla je paralelno sa današnjim Bulevarom kralja Aleksandra, do Cvetkove pijace, zatim uporedo sa ulicom Vojislava Ilića i Mileševskom, i dalje ka Pionirskom parku. Tim vodovodom u grad je stizalo od 0,24 do 7,40 litara u sekundi, što je za tadašnje potrebe bilo dovoljno. Jedan deo tog vodovoda bio je u upotrebi do 70-ih godina 19. veka.
Bulbuderski i Varoški vodovod
U prvoj polovini 17. veka, Turci su od čunkova od pečene zemlje izgradili Bulbuderski vodovod. Vodu su dopremali cevima od pečene zemlje sa tri izvora, koji su se nalazili u blizini današnje Gradske bolnice.
Varoš se vremenom širila na padinu prema Savi, pa je u prvoj polovini 18. veka austrijska vojska izgradila Varoški vodovod. Ovaj vodovod snabdevao je 22 gradske česme, između ostalih, Terazijsku i Delijsku. Varoški vodovod izgrađen je između 1724. i 1737. godine.
Ta tri vodovoda spojena su u jedinstveni sistem i uvedena u zajednički razdelni rezervoar, koji se nalazio na mestu današnjih Terazija. Oni su snabdevali najuže gradsko jezgro – Tvrđavu, upravne zgrade, Pašin konak i zgrade uglednijih i bogatijih građana.
Voda je u to vreme sa česama i izvora prevožena kolskim zapregama, sakama sa drvenim burićima na njima, za apoteke, kafane, mehane, kasapnice, hlebarnice, konjušnice…
Najveći broj žitelja Beograda, snabdevao se vodom sa česama i izvora, kojih je bilo u velikom broju.
Makiš 2 pušten u rad 2014.
Novo, savremeno postrojenje Makiš 2, pušteno je u rad u septembru 2014, čime je obezbeđeno uredno vodosnabdevanje Beograda u naredne dve decenije.
Danas, “Beogradski vodovod” se sastoji od izvorišta podzemne vode sa 149 bunara, pet proizvodnih pogona (tri za rečnu i dva za podzemnu vodu), 35 crpnih stanica, 34 rezervoara, cevovoda sirove i čiste vode u dužini od 3.955 kilometara. Količina proizvedene vode na dan porasla je sa nekadašnjih 2.800 na 550.000 kubika, odnosno uvećala se 200 puta.
Izvor: Ljubica Stanković/24sedam.rs
Pratite nas i na društvenim mrežama: Facebook | Instagram | Twitter | Threads | Linkedin Za pitanja ili predloge o saradnji možete nas kontaktirati na navedenu mail adresu: marketing@palilula.info |