Nema kućne dostave

U davna vremena, još dok su konjske zaprege bile glavno prevozno sredstvo, kraj puteva – najčešće na značajnim raskrsnicama i u blizini skela kojima su se prelazile velike vode, postojale su nadstrešnice na četiri stuba koje su putnicima služile kao svratište za odmor i okrepljenje. Ovakva mesta, ljudi nazvaše Čarde.

Sama reč čarda je persijskog porekla, mada je dobila i primese turskog jezika. Na prostorima današnje Vojvodine, čarde su se nalazile još od srednjeg veka. Međutim, više dokumenata o njihovom razvoju sačuvano je po odlasku Turaka. U to vreme, čarde su služile da se sklone, nahrane i napoje konji, ali i osveže kočijaši i putnici. Dinamičniji život i pojava automobila, učinili su putovanja značajno komfornijim i bržim, te su tako čarde koji su se nalazile duž džada, polako počele da gube na značaju. Ali, čarde na Dunavu su, pak, sasvim druga priča.

Tokom 18. i 19. veka, kada se razvijao plovni put prema Pešti i Beču, čarde su sve više dobijale na značaju. Nicale su uz obalu, na raskršćima kopnenih i rečnih puteva, kod skela i kompi koje su s jedne obale na drugu prevozile ljude, kola i stoku. Udaljene od naselja, spasavale su ih od gladi i žeđi. Tadašnji ugostitelji nudili su ono što su imali. Najčešće su to bili vino i rakija, uz obaveznu – svežu, tek iz vode izvađenu ribu, spremanu na najjednostavniji i kao po pravilu najukusniji način. Skela i kompi skoro da više nema, ali su čarde i dalje tu. Zanimljivo je i to da se reč čarda, bar što se tiče srednje i jugoistočne Evrope, danas koristi samo u mađarskom, hrvatskom i srpskom jeziku.

Čardi kraj kopnenih puteva skoro da više i nema, ali su zato one na obalama Dunava, te glavne ulice Evrope, pravi hit. Osim što su se održale, one i nastavljaju tradiciju nuđenja ukusnih ribljih specijaliteta, dobrih vina i obaveznu muziku tamburaša. U čarde se danas dolazi da bi se uživalo u lepim krajolicima, svežini Dunava, majstorski spremljenoj ribi, ali i zaboravile brige i otklonio zamor stresnog gradskog života.

Perkelt od kečige “Kod Nećka“ u Bačkom Novom Selu, dimljeni šaran na podvarku na “Kaloš“ čardi u Bačkoj Palanci, paprikaš sa ribljim knedlama na “Splavu Dunavac“ u Futogu, dimljeni šaran u čuvenom “Sidru“ kod Beške, glava soma ispod sača i punjena štuka u karlovačkom “Sremskom kutku“, pijani šaran na “Ranču“ u Bođanima, škembići od soma i bela alaska čorba u nadaleko poznatom “Arkanju“, poznatijem pod imenom “Kraj sveta“ u Kovilju, šaran na rašljama koji se po specijalnoj porudžbini spravlja na novosadskoj “Aqua Doriji“ i paprikaš koji se po posebnoj recepturi sprema jedino na čardama koje se nalaze na potezu od Baje do Bogojeva, učiniće da otkrijete davno zaboravljeni duh predaka, osetite magični miris reke, otkrijete poneki, od očiju javnosti skriveni kutak, i još jedanput se zaljubite u svoju Vojvodinu.

Izvor: womenandwineserbia.com