Pančevački most između opstanka i rušenja

Pančevački most, vitalna arterija koja povezuje Beograd sa Pančevom i levom obalom Dunava, godinama je predmet polemika, kontradiktornih odluka i brojnih izjava koje se kreću između rekonstrukcije i potpunog rušenja.

Ovaj most, otvoren 1935. godine, obnovljen 1961, svakodnevno koristi više od 100.000 ljudi. Njegova budućnost je danas neizvesnija nego ikada.

U nastavku sledi hronika (ne)održavanja jednog beogradskog diva, koja otkriva decenije zanemarivanja, neuspelih rekonstrukcija i borbe Pančevačkog mosta za opstanak.

1935–2000: Od ponosa Jugoslavije do prenapregnutih temelja

Pančevački most prvobitno je izgrađen kao Most Petra II Karađorđevića i bio je jedan od najdužih mostova u Evropi. Nakon oštećenja tokom Drugog svetskog rata, obnovljen je 1946, a sadašnji izgled dobio je 1961. godine. Tokom 1990-ih, s povećanjem broja stanovnika na levoj obali Dunava, postalo je jasno da most ne može izdržati sve veći saobraćajni pritisak.

2006–2010: Prvi projekti, nikakvi radovi

2006. godine, Saobraćajni institut CIP izrađuje specijalni pregled i projekat hitnih intervencija. Iako su identifikovane ozbiljne štete, sanacija nikada nije sprovedena. U periodu 2008–2010. izvedena je samo delimična sanacija železničkog dela mosta.

2015–2020: Alarm bez odgovora

Nakon tragedije u Đenovi 2015, država je naložila vanredne preglede beogradskih mostova. Za Pančevac je utvrđeno da je drumski deo “u kritičnom stanju”. Tokom 2020. i 2021. sprovedene su hitne mere, jačanje stubova i oslonaca, ali se nije pristupilo suštinskoj rekonstrukciji.

2021–2024: Rušenje kao “jedino rešenje”?

Zoran Drobnjak, direktor JP „Putevi Srbije“, izjavljuje da sanacija više nije opcija i da most mora biti srušen. Početkom 2024. godine, „Putevi Srbije“ predaju Ministarstvu zaštite životne sredine zahtev za rušenje prilaznih konstrukcija i izgradnju novih. Međutim, pojedini stručnjaci poput inženjera Milutina Ignjatovića i Aleksandra Bojovića tvrdili su da je rekonstrukcija mosta moguća i daleko racionalnija.

2025: Nova ministarka, stare dileme

U aprilu 2025. godine, imenovana je nova ministarka građevinarstva Aleksandra Sofronijević. U međuvremenu, Alpina (naslednici bankrotirane austrijske firme) i domaće firme kreću u fazne radove na mostu, dok traje tender za glavnu građevinsku dozvolu. Međutim, rokovi se pomeraju, realan početak radova može biti i 2027.

Javni bunt i glas stručnjaka

Dok političari obećavaju, građani organizuju proteste, stručnjaci podvlače razlike između pristupnih rampi (koje su oštećene) i čelične konstrukcije (koja bi mogla da se ojača). Inženjeri predlažu upotrebu kompozitnih materijala i solarnih panela za modernizaciju mosta, dok građani poput Dragomira Stankovića i Aleksandra Jovanovića, saobraćajnog inžinjera apeluju na (ne)bezbednost mosta.

Šta dalje? Četiri scenarija budućnosti

1. Rušenje i izgradnja novog mosta: procena: 200+ miliona evra, 5–7 godina, moguć prekid železničke veze.
2. Rekonstrukcija i proširenje postojećeg mosta: racionalniji pristup koji predlažu domaći stručnjaci.
3. Kombinovani model: izgradnja trećeg mosta kod Ade Huje (predviđen još 2003) i paralelna obnova Pančevca.
4. Pančevački most postane projekat od nacionalnog značaja i tako pored rekonstrukcije sa minimalnim remeċenjem saobraċaja bude modernizovan i nadogradjen za pešačku i biciklističku stazu i dodatnu kolovoznu traku sa obe strane mosta uz smernice najboljih svetskih mostograditelja.

Most koji spaja i razdvaja odluke

Pančevački most nije samo čelična konstrukcija, on je svakodnevica stotina hiljada građana. Njegova budućnost ne sme biti političko pitanje, već rezultat transparentne procene, struke i javnog interesa. Mostovi nisu samo objekti, oni su tačke pamćenja, ritmovi gradskog pulsa i ogledala odnosa vlasti prema građanima.

Foto: Aleksandar Jovanović